Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στις έννοιες, τα εργαλεία και τις τεχνολογίες που σχετίζονται με τις Γλώσσες Σημειοθέτησης.

Οι γλώσσες σημειοθέτησης παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση σχημάτων και προτύπων μεταδεδομένων τα οποία χρησιμοποιούνται για την περιγραφή τεκμηρίων και αντικειμένων που διαχειρίζονται τα αρχεία, οι βιβλιοθήκες και τα μουσεία. Το μάθημα ξεκινά από το χαμηλότερο επίπεδο, από την κωδικοποίηση χαρακτήρων και τα σχετικά πρότυπα (τον κώδικα ASCII, το πρότυπο ISO 8859, το πρότυπο UNICODE και οι τρόποι υλοποίησής του). Στη συνέχεια εξετάζει την ταυτοποίηση πόρων στο διαδίκτυο, τα πρότυπα URI, URL και URN και τη σύνταξή τους. Στη συνέχεια οι φοιτητές εισάγονται στη γλώσσα σημειοθέτησης eXtensible Markup Language (XML) και τους φορμαλισμούς για την περιγραφή XML διαλέκτων, όπως οι Δηλώσεις Τύπου Εγγράφων (Document Type Declarations), οι Χώροι ονομάτων της XML (XML Namespaces) και η γλώσσα XML Schema.

Στη συνέχεια εξετάζονται οι γλώσσες που έχουν αναπτυχθεί για τον εντοπισμό και την επερώτηση πληροφοριών σε XML κείμενα, όπως η γλώσσα περιγραφής μονοπατιών XPath και η γλώσσα ερωτημάτων XQUERY καθώς και οι γλώσσες περιγραφής μετασχηματισμών και φύλλων στυλ XML κειμένων. Τέλος γίνεται αναφορά στις εφαρμογές των γλωσσών σημειοθέτησης στα Αρχεία, τις Βιβλιοθήκες και τα Μουσεία. 

Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος περιλαμβάνει την εξοικείωση των φοιτητών με τις γλώσσες σημειοθέτησης και τις σχετιζόμενες με αυτές τις τεχνολογίες. Ειδικότερα, οι φοιτητές εξοικειώνονται με τη χρήση XML editors για τη συγγραφή, τον συντακτικό έλεγχο καθώς και τον έλεγχο εγκυρότητας των XML κειμένων. Επιπλέον, οι φοιτητές εξοικειώνονται με εργαλεία υπολογισμού XPath μονοπατιών καθώς και ερωτήσεων διατυπωμένες σε XQuery.

Το μάθημα στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών με τις γλώσσες σημειοθέτησης και τις σχετιζόμενες με αυτές τεχνολογίες. Η σε βάθος γνώση των τεχνολογιών που σχετίζονται με τις γλώσσες σημειοθέτησης, θα τους βοηθήσει στη συνέχεια να κατανοήσουν τα πρότυπα μεταδεδομένων τα οποία χρησιμοποιούνται σε αρχεία, βιβλιοθήκες και μουσεία και τα οποία βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις τεχνολογίες των γλωσσών σημειοθέτησης.

1η εβδομάδα: Πρότυπα κωδικοποίησης χαρακτήρων. Ο κώδικας ASCII. Το πρότυπο ISO 8859. Το πρότυπο UNICODE και οι τρόποι υλοποίησής του.

2η εβδομάδα: Ταυτοποίηση πόρων στο Διαδίκτυο. Τα πρότυπα URI, URL και URN και η σύνταξή τους.

3η εβδομάδα: Η γλώσσα eXtensible Markup Language (XML).

4η εβδομάδα: Η γλώσσα eXtensible Markup Language (XML): Παραδείγματα.

5η εβδομάδα: Δηλώσεις Τύπου Εγγράφων (Document Type Declarations).

6η εβδομάδα: Χώροι ονομάτων της XML (XML Namespaces).

7η εβδομάδα: Η γλώσσα XML Schema.

8η εβδομάδα: Σύγκριση DTD και XML Schema. 

9η εβδομάδα: Η γλώσσα περιγραφής μονοπατιών XPath

10η εβδομάδα: H γλώσσα ερωτημάτων XQUERY.

11η εβδομάδα: Η γλώσσα περιγραφής φύλλων στυλ XSL και οι υπογλώσσες της XSLT και XSL FO.

12η εβδομάδα: Εφαρμογές των Γλωσσών Σημειοθέτησης στα Αρχεία, τις Βιβλιοθήκες και τα Μουσεία. 

13η εβδομάδα: Άλλες εφαρμογές των Γλωσσών Σημειοθέτησης.

Βασική βιβλιογραφία

• Μανόλης Γεργατσούλης, Χρήστος Παπαθεοδώρου, «Γλώσσες Σημειοθέτησης» (Σημειώσεις μαθήματος).

Χρήσιμες Ιστοσελίδες

• Ιστοσελίδα του οργανισμού W3C: https://www.worg/
• “XML Tutorial” από https://www.w3schools.com/xml/default.asp

Πρόσωπο με πρόσωπο

Για την βελτίωση και προαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας γίνεται χρήση νέων τεχνολογιών για την παράδοση του μαθήματος με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της ύλης αλλά και την διάδραση μεταξύ καθηγητή και φοιτητών. Προγράμματα αλλά και υλικοτεχνικός εξοπλισμός για την παρουσίαση διαφανειών του μαθήματος, χρήση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας για την επικοινωνία με τους φοιτητές και όποτε χρειάζεται εξειδικευμένα προγράμματα. Επίσης οργάνωση όλου του πληροφοριακού υλικού του μαθήματος σε πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης για την καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών. Χρήση υπολογιστών για πρακτική άσκηση πάνω στο γνωστικό αντικείμενο

Η εξέταση του μαθήματος περιλαμβάνει α) γραπτή εξέταση του θεωρητικού μέρους του μαθήματος, και β) εξέταση του εργαστηριακού μέρους του μαθήματος στο εργαστήριο. Ο τελικός βαθμός προκύπτει από τον μέσο όρο των δυο βαθμών.