Το μάθημα «Μουσείο και Πολυμεσικές Εφαρμογές» διαρθρώνεται σε 13 εβδομαδιαίες συνεδρίες/διαλέξεις και απευθύνεται σε τελειόφοιτους (Η' εξάμηνο), οι οποίοι έχουν ήδη εξοικειωθεί με τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις της μουσειολογίας. Το μάθημα αναφέρεται σε πολυμεσικές εφαρμογές μουσειακού περιεχομένου τόσο στο πλαίσιο της μουσειακής επίσκεψης εντός των μουσειακών χώρων, όσο και στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Παρουσιάζονται τα προγράμματα δημιουργίας πολυμεσικών εφαρμογών και πολυμεσικών παιχνιδιών μουσειακού χαρακτήρα, καθώς και οι δυνατότητες διάθεσης τέτοιων εφαρμογών. Το μάθημα περιλαμβάνει την παρουσίαση και την αξιολόγηση συγκεκριμένων και επιλεγμένων παραδειγμάτων από πολυμεσικές εφαρμογές και παιχνίδια, καθώς και τις διαδικασίες, τη μεθοδολογία και την υλοποίηση τέτοιων εφαρμογών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε εφαρμογές διαδραστικών πολυμέσων, πειραματικών πολυμέσων, επαυξημένης πραγματικότητας, προσχεδιασμένης επίσκεψης προσαρμοσμένης στα μέτρα και στα χαρακτηριστικά του εκάστοτε επισκέπτη, εμβύθισης και εικονικών περιβαλλόντων. Διδάσκονται και συζητούνται οι βασικές έννοιες, το ιστορικό πλαίσιο διείσδυσης των πολυμέσων στα μουσεία. Το μάθημα εμβαθύνει στις ανάγκες που εξυπηρετεί η εισαγωγή πολυμεσικών εφαρμογών, καθώς και στην αξιολόγηση αναφορικά με σειρά από παραμέτρους που αφορούν κυρίως στην οπτική του επισκέπτη. Δίδεται η ευκαιρία σε φοιτητές/φοιτήτριες να σχεδιάσουν και να παρουσιάσουν τη δική τους πρόταση για την εισαγωγή πολυμέσων σε μουσειακό περιβάλλον ή να προβούν σε κριτική ανάλυση υφιστάμενων εφαρμογών.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα ο φοιτητής/τρια αναμένεται να:

• κατανοεί τις βασικές έννοιες που σχετίζονται με το αντικείμενο των πολυμέσων, καθώς και το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της αξιοποίησής τους στο μουσειακό περιβάλλον,
• αναγνωρίζει τα οφέλη και τα προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση των πολυμεσικών εφαρμογών σε μουσειακό περιβάλλον,
• είναι εξοικειωμένος/η με τους καθιερωμένους τύπους πολυμεσικών εφαρμογών μουσειακού χαρακτήρα, όπως είναι τα εικονικά μουσεία, η πολυμεσική ξενάγηση, τα περιβάλλοντα εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας,
• περιγράφει και να αναλύει τις δυνατότητες των πολυμεσικών εφαρμογών τελευταίας τεχνολογίας, καθώς και την τάση εξέλιξής τους,
• αξιολογεί τη λειτουργικότητα των πολυμεσικών εφαρμογών σε μουσειακό περιβάλλον ως προς τη διαδραστικότητα, το βαθμό εμβύθισης, την εργονομία, την τεκμηρίωση και το ερμηνευτικό αποτέλεσμα στη μουσειακή εμπειρία,
• προτείνει τρόπους πολυμεσικής αναβάθμισης υφιστάμενων μουσείων τόσο με χρήση τεχνολογιών αιχμής όσο και με πιο συμβατικές μεθόδους.

1η εβδομάδα: Εισαγωγή στα Πολυμέσα: Eπισκόπηση μαθήματος. Τι είναι τα πολυμέσα. Τεχνολογικό και ιστορικό πλαίσιο της διείσδυσης των πολυμεσικών εφαρμογών στα μουσεία. Ορισμός και εμβάθυνση στην έννοια των πολυμέσων. Τυπικά χαρακτηριστικά των πολυμεσικών εφαρμογών. Αναφορά στους καθιερωμένους τύπους πολυμεσικών εφαρμογών που περιλαμβάνουν κάποιο συνδυασμό από video, animation, ήχο, εικόνα και κείμενο. Εξειδίκευση της έννοιας των πολυμέσων στο μουσειακό περιβάλλον με τον επισκέπτη στο επίκεντρο του μουσειολογικού σχεδιασμού.

2η εβδομάδα: Τυπολογία των Πολυμεσικών Εφαρμογών σε Μουσεία: Κατατάξεις των πολυμεσικών εφαρμογών με βάση το περιεχόμενο και τον λειτουργικό τους ρόλο. Οι πολυμεσικές εφαρμογές ως ερμηνευτικά μέσα πλαισίωσης των αυθεντικών μουσειακών αντικειμένων και ως αυτόνομα εκθέματα. Αναφορά σε εικονικά μουσεία, πολυμεσικές εφαρμογές ξενάγησης, πλατφόρμες πρόσβασης σε μουσειακές βάσεις δεδομένων, οπτικοακουστικές παρουσιάσεις, εκπαιδευτικά παιχνίδια (edutainment) και τρισδιάστατα περιβάλλοντα εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας.

3η εβδομάδα: Εικονικά - Διαδικτυακά Μουσεία: Η εικονική επίσκεψη στο μουσείο. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Βασικοί λειτουργικοί τύποι, όπως γενική πληροφόρηση και προβολή, πρόσβαση στο περιεχόμενο μέσω εικονικής επίσκεψης και διαδραστική εφαρμογή για εξατομικευμένη χρήση. Εικονικά μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

4η εβδομάδα: Μουσειακή Ξενάγηση και Πολυμεσικές Εφαρμογές: Ψηφιακή ξενάγηση: Ιστορική αναδρομή από τα audio guides, στα PDAs και στα multimedia guides με προσχεδιασμένη εξατομικευμένη ξενάγηση. Καθιερωμένες και πρωτότυπες πολυμεσικές εφαρμογές μουσειακής ξενάγησης. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε σχέση με τη φυσική ξενάγηση.

5η εβδομάδα: Εφαρμογές Πολυμέσων Σταθερής Οθόνης στο Μουσειακό Περιβάλλον: Εκπαιδευτικά παιχνίδια. Προβολές ντοκιμαντέρ. Τρισδιάστατες απεικονίσεις εκθεμάτων. Μηχανές αναζήτησης. Διαδραστικοί χάρτες. Προβολή video, animation, γραφικών, μοντελοποιημένων χώρων και εκθεμάτων. Ερμηνευτικός σχεδιασμός εφαρμογών κινούμενης εικόνας. Δυνατότητες εφαρμογών σταθερής οθόνης στην παρουσίαση αφηρημένων εννοιών, στην πολλαπλότητα των ερμηνειών, στην αμεσότητα και τη συμπύκνωση μεγάλου όγκου πληροφοριών σε μικρό χρονικό διάστημα.  

6η εβδομάδα: Ήχος και Πολυμεσικές Εφαρμογές στο Μουσειακό Περιβάλλον: Αρχές του Ηχητικού Μουσειολογικού Σχεδιασμού. Ανάλυση του μουσειακού ηχοτοπίου. Τυπολογία εφαρμογών ηχητικού σχεδιασμού ως προς τη λειτουργία τους. Αναφορά σε εφαρμογές που περιλαμβάνουν ηχητική επένδυση, ηχητική ξενάγηση, παρουσίαση αυθεντικών ηχητικών εκθεμάτων, ηχητικές αναφορές καθώς και σε τρισδιάστατα δομημένα ηχοτοπία που διακρίνονται σε ρεαλιστικές προσομοιώσεις, δημιουργικές αναπαραστάσεις και σε ηχητικά περιβάλλοντα ελεύθερης ανάπτυξης.

7η εβδομάδα: Εφαρμογές Πολυμέσων κατά την Ελεύθερη Περιήγηση στο Μουσειακό Περιβάλλον (I): Ο επισκέπτης εν κινήσει και σε διάδραση με τα πολυμέσα και το μουσειακό περιβάλλον: Εικονικά περιβάλλοντα εμβύθισης (immersion environments), παραστάσεις ήχου και φωτός, ρεαλιστικές προσομοιώσεις,  δημιουργικές αναπαραστάσεις, καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις. Ορισμός εικονικής πραγματικότητας (VR). Κριτήρια εμβύθισης και διάδρασης, πολυαισθητηριακή εμπειρία.

8η εβδομάδα: Εφαρμογές Πολυμέσων κατά την Ελεύθερη Περιήγηση στο Μουσειακό Περιβάλλον (II): Ο επισκέπτης εν κινήσει και σε διάδραση με τα πολυμέσα και το μουσειακό περιβάλλον. Ορισμός επαυξημένης πραγματικότητας (AR) και mixed reality. Εφαρμογές AR σε προσωπικές συσκευές πολυμέσων όπως smartphones, tablets, AR smart glasses & headsets, Χρήση φυσικού δείκτη & QR code. Σύγχρονες τάσεις στις πολυμεσικές εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας. Επαναπροσδιορισμός της έννοιας του μουσειακού περιβάλλοντος.  

9η εβδομάδα: Επίσκεψη σε Μουσείο & Ανάθεση Εργασιών/Παρουσιάσεων: Ομαδική επίσκεψη σε μουσείο που κάνει χρήση πολυμεσικών εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας, ώστε οι φοιτητές να έρθουν σε άμεση επαφή με το αντικείμενο του μαθήματος.

10η εβδομάδα: Ζητήματα Ερμηνείας κατά τη Λειτουργία των Πολυμεσικών Εφαρμογών: Η επίδραση των πολυμέσων στη δημιουργία του νοήματος. Σημειολογία της εικόνας του ήχου και του κειμένου. Μετεξέλιξη της πληροφορίας κατά την ψηφιοποίηση οργάνωση και παρουσίασή της σε συστήματα πολυμέσων. Πλαίσιο αναφοράς και συνάφεια με το μουσειολογικό σχεδιασμό.

11η εβδομάδα: Τεχνικός Σχεδιασμός Εφαρμογών Πολυμέσων για Μουσειακή χρήση: Σχεδιασμός Συστήματος. Τυπικά μέσα αναπαράστασης πληροφορίας και διασύνδεση κόμβων πληροφοριών σε δίκτυα υπερμέσων (hypermedia). Βάσεις Δεδομένων. Ειδικότητες. Προϋποθέσεις. Προδιαγραφές περιεχομένου. Τεχνολογικοί περιορισμοί. Εργαλεία ανάπτυξης λογισμικού εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας. Λογισμικά σχεδιασμού πολυμέσων ανοιχτού κώδικα. Επισκόπηση λειτουργίας δημοφιλών λογισμικών όπως FLARToolKit, Thinglink, StoryMap JS και AR-media.

12η εβδομάδα: Πλεονεκτήματα, Προβλήματα και Προοπτικές των Πολυμεσικών Εφαρμογών στο Μουσειακό Περιβάλλον: Η επίδραση των πολυμέσων στη μουσειακή εμπειρία. Ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας του μουσείου. Διάδραση. Προσβασιμότητα. Τεχνικά προβλήματα της ψηφιακής αναπαράστασης. Συμμετοχή του νεανικού κοινού. Διασύνδεση με την τοπική κοινότητα και το διεθνές περιβάλλον. Μελλοντικές χρήσεις και δυνατότητες. 

13η εβδομάδα: Παρουσίαση εργασιών (Ι): Ομαδικές παρουσιάσεις εργασιών (15΄ παρουσίαση και άλλα 5΄-10΄ για ερωτήσεις/συζήτηση). Αξιολόγηση εργασιών στο πλαίσιο ανοιχτού διαλόγου.

• Barthes, R. (1957). Μυθολογίες, Μάθημα, Γ. Κρητικός, επιμ., Αθήνα: Κέδρος 1979.
• Barthes, R. 1977. Image, Music, Text, New York: Hill and Wang.
• Carrozzino, M. 2010. “Beyond virtual museums: Experiencing immersive virtual reality in real museums”, Journal of Cultural Heritage 11: 452-458.
• Chatzidimitris, T., Kavakli, E., Economou, M., Gavalas, D. 2013. “Mobile Augmented Reality edutainment applications for cultural institutions”, Proceedings 4th Conference of Information Intelligence Systems and Applications (IISA), 1-4.
• Chion, M. 1994. Audio-Vision: Sound on Screen, C. Gorbman, ed., New York: Columbia University Press.
• Crean, B. 2001. “Audio-Visual Hardware”, in G. D. Lord and B. Lord, eds., The Manual of Museum Exhibitions, Walnut Creek CA: Altamira, 214-22.
• Doerr, M. 2003. “The CIDOC CRM: an Ontological Approach to Semantic Interoperability of Metadata”, AI Magazine 24 (3): 75-92.
• Fidas, C., Amourgis, N. M. 2015. “Personalization of Mobile Heritage. Application in Cultural Heritage Environments”, Proceedings of the 6th Conference of Information Intelligence Systems and Applications (IISA), Workshop on mobile Hypermedia Application for culture, July 2015, 1-15.
• Field, A. 2000. “Simulation and Reality: The New Sonic Objects”, in S. Emmerson, ed., Music, Electronic Media and Culture, Aldershot: Ashgate, 36-55.
• Jones-Garmil, K. 1997. “Laying the Foundation: Three Decades of Computer Technology in the Museum”, in. K. Jones-Garmil, ed., The Wired Museum, Washington DC: American Association of Museums.
• MacDonald, G. F., Alsford, S. 1997. “Conclusion: Toward the Meta-Museum”, in. K. Jones-Garmil, ed., the Wired Museum, Washington DC: American Association of Museums.
• McLuhan, M., Fiore, Q. 1967. The Medium is the Massage, New York, London and Toronto: Bantam Books.
• Marty, P. F., Jones, K. B., 2008. Museum Informatics: People, Information, and Technology in Museums, New York, London: Routledge.
• Sayre, S. 1998. “Assuring the Successful Integration of Multimedia Technology in an Art Museum Environment” in S. Thomas and A. Mintz, eds., The Virtual and the Real: Media in the Museum, American Association of Museums, 129-44.
• Sayre, S. 1998. “Multimedia Investment Strategies at the Minneapolis Institute of Arts” in S. Thomas and A. Mintz, eds., The Virtual and the Real: Media in the Museum, American Association of Museums, 236-40.
• Schieder, T., K., Adukaute, A., Cauton, L., 2013. “Mobile Apps devoted to UNESCO World Heritage Sites. A map”, in Z. Yiang, I. Tussyadiah (eds), Information & Communication Technology in Tourism, Springe Institution Publications, Switzerland, 17-29.
• Semper, R., J. 1998. “Designing Hybrid Environments: Integrating Media into Exhibition Space”, in S. Thomas and A. Mintz, eds., The Virtual and the Real: Media in the Museum, American Association of Museums, 119-27.
• Sonnenschein, D. 2001. Sound Design: The Expressive Power of Music, Voice and Sound Effects in Cinema, Studio City CA: Michael Wiese Productions.
• Thomas, S. 1998. “Mediated Realities: A Media Perspective”, in S. Thomas and A. Mintz, eds., The Virtual and the Real: Media in the Museum, American Association of Museums, 1-17.
• Zisiou, M. 2015, “Broadening the limits of the museum experience through designed sonic environment”, S. Alifragis, G. Papakonstantinou, C. Papasarantou (eds), Museums in Motion Symposium proceedings, 3-4 July 2015, University of Thessaly Press, Volos 2015.
• Μπούνια, Α., Νικονάνου, Ν. 2008. «Η Κινούμενη Εικόνα ως Ερμηνευτικό Μέσο στα Μουσεία», στο Α. Μπούνια, Ν. Νικονάνου και Μ. Οικονόμου, επιμ., Η Τεχνολογία στην Υπηρεσία της Πολιτισμικής Κληρονομιάς, Πρακτικά Β΄ Διεθνούς Συνεδρίου Μουσειολογίας (Μυτιλήνη, 28 Ιουνίου-2 Ιουλίου 2004), Αθήνα: Καλειδοσκόπιο, 363-71.
• Νικηφορίδου, Α., Γκαζή, Α. 2008. «Το Βίντεο ως Ερμηνευτικό Μέσο. Η Περίπτωση δύο Πρόσφατων Εκθέσεων στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού», στο Α. Μπούνια, Ν. Νικονάνου και Μ. Οικονόμου, επιμ., Η Τεχνολογία στην Υπηρεσία της Πολιτισμικής Κληρονομιάς, Πρακτικά Β΄ Διεθνούς Συνεδρίου Μουσειολογίας (Μυτιλήνη, 28 Ιουνίου-2 Ιουλίου 2004), Αθήνα: Καλειδοσκόπιο, 373-84.

Πρόσωπο με πρόσωπο

Για την βελτίωση και προαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας γίνεται χρήση νέων τεχνολογιών για την παράδοση του μαθήματος με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της ύλης αλλά και την διάδραση μεταξύ καθηγητή και φοιτητών. Προγράμματα αλλά και υλικοτεχνικός εξοπλισμός για την παρουσίαση διαφανειών του μαθήματος, χρήση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας για την επικοινωνία με τους φοιτητές και όποτε χρειάζεται εξειδικευμένα προγράμματα.

• Ομαδική παρουσίαση (50%) - υποχρεωτική
• Γραπτή εργασία (50%) - υποχρεωτική
• Ημερολόγια ανάδρασης - προαιρετική δράση αξιολόγησης μαθησιακής διαδικασίας