Καταρχάς στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται η γένεση και η ανάπτυξη των εννοιών Πολιτισμός και Κουλτούρα και η σχέση τους με τις επιστήμες του ανθρώπου (κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, οικονομία, ψυχολογία) και κυρίως με την ιστορία. Ακολουθεί η εστίαση στους χρόνους, στις καμπές και στις δομές των πολιτισμών και η αναφορά στις μεγάλες χρονικές διάρκειες αλλά και στα γεγονότα και στα επεισόδια της ιστορίας. Καταδεικνύεται έτσι η διαδικασία εξέλιξης του πολιτισμού μέσα από τις διακριτικές ιδιαιτερότητες διάφορων κοινωνιών του παρελθόντος και του παρόντος αλλά και η συνδιαμόρφωση του με τα δημιουργήματα του πνεύματος και της τέχνης.  Στη συνέχεια επιχειρείται η αφήγηση ενός χρονικού της τέχνης - αρχιτεκτονικής, γλυπτικής και ζωγραφικής - μέσα από πληροφορίες, με την παράθεση εικόνων και με αναφορές στις συγκρίσεις και στις διακρίσεις και εν τέλει στην εξέλιξη της τέχνης στο χώρο και στο χρόνο. Παράλληλα σημειώνονται τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά πλαίσια γένεσης της τέχνης και «εικονογραφείται» η μεταβαλλόμενη θέση του καλλιτέχνη και του κοινού του. Τέλος, αξιοποιούνται τα εικονογραφικά τεκμήρια, για να γίνει περισσότερο αισθητή η εικόνα του περιβάλλοντος, όπου γεννιέται η τέχνη και για να αποσαφηνιστούν τα συμφραζόμενα των έργων.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα ο φοιτητής / τρια θα είναι σε θέση  καταρχάς να αξιοποιήσει αυτό το σύντομο «ταξίδι» σε κοινωνίες και πολιτισμούς, για  να αντιλαμβάνεται όλο και περισσότερο τη σύγχρονη πραγματικότητα, με τη βοήθεια της ιστορικής επιστήμης αλλά και των εφοδίων που παρέχουν οι συναφείς κοινωνικές επιστήμες. Παράλληλα θα έχει φθάσει σε μια γενική εποπτεία χώρου της τέχνης, θα έχει ακολουθήσει ένα χρονικό της τέχνης, με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι δυνατή εκ μέρους του η ενασχόληση με περιόδους, ρυθμούς, ονόματα και κοινωνικές συνάφειες της τέχνης.

1η εβδομάδα: Η Ιστορία στη σύγχρονη εποχή – Κοινωνική και Πολιτισμική Ιστορία – Πολιτισμική και Γλωσσολογική στροφή στην Ιστορία

2η εβδομάδα:  Το λεξιλόγιο του πολιτισμού και οι παραλλαγές του – Η σχέση του πολιτισμού με τις άλλες επιστήμες του ανθρώπου

3η εβδομάδα: Ιστορία και πολιτισμός – Οι δομές των πολιτισμών

4η εβδομάδα: Πολιτισμός και τέχνη – Η τέχνη και οι καλλιτέχνες

5η εβδομάδα: Προϊστορικοί και πρωτόγονοι λαοί – Αίγυπτος, Μεσοποταμία, Κρήτη – Η Ελλάδα από τον 7ο   έως τον 5ο αι. π.Χ.

6η εβδομάδα: Η Ελλάδα και ο ελληνικός κόσμος από τον 4ο αι. π.Χ. έως τον 1ο αι. μ.Χ. – Ρωμαίοι, Βουδιστές, Εβραίοι, Χριστιανοί [1ος – 4ος αι. μ.Χ.] – Ρώμη και Βυζάντιο

7η εβδομάδα: Οι μη ευρωπαϊκοί πολιτισμοί [Ισλάμ / Κίνα] : Πολιτισμικές αναφορές και προσεγγίσεις – «Κοιτάζοντας προς την Ανατολή».

8η εβδομάδα: Η στρατευμένη εκκλησία [12ος αι.] – Η θριαμβεύουσα εκκλησία  [13ος αι.]

9η εβδομάδα: Αυλικοί και αστοί – Νέα πραγματικότητα [14ος – 15ος αι.]

10η εβδομάδα: Παράδοση και ανανέωση [15ος αι.]

11η εβδομάδα: Αρμονία, φως και χρώμα [16ος αι.: Τοσκάνη, Ρώμη, Βενετία, Βόρεια Ιταλία / 17ος αι.: καθολική Ευρώπη]

12η εβδομάδα: Αναζητώντας νέα πρότυπα [19ος αι.]

13η εβδομάδα: Συγκριτικές – ανακεφαλαιωτικές παρατηρήσεις για τις πραγματικότητες και τις εξελίξεις στην τέχνη

• Braudel, Γραμματική των Πολιτισμών, ΜΙΕΤ 2003, E.H.
• Gombrich, Το Χρονικό της Τέχνης, ΜΙΕΤ 2012.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία:

• Στ. Παπαδόπουλος, Ανθρωπολογικά Μουσειολογικά Μικρά Μελετήματα, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς 2003
• Ν. Elias, Η διαδικασία του πολιτισμού. Μια ιστορία της κοινωνικής συμπεριφοράς στη Δύση, εκδ. Αλεξάνδρεια 1997
• Braudel / M. Aymard / F. Coarelli, Η Μεσόγειος: Ο χώρος και η ιστορία, εκδ. Αλεξάνδρεια, 1990
• Α. Dalby, Σειρήνια δείπνα. Η Ιστορία της διατροφής και της γαστρονομίας στην Ελλάδα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2000
• Foucault, Η ιστορία της τρέλας, Ηριδανός 2004
• Foucault, Η ιστορία της σεξουαλικότητας [3 τόμοι], Πλέθρον, 2011
• Π. Πιζάνιας, Χρόνοι των ανθρώπων, Αλεξάνδρεια 2002

J. Horst-Waldemar, J.F. Anthony, Ιστορία της τέχνης –Η δυτική παράδοση, ΙΩΝ 2011.

Πρόσωπο με πρόσωπο

Για την βελτίωση και προαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας γίνεται χρήση νέων τεχνολογιών για την παράδοση του μαθήματος με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της ύλης αλλά και την διάδραση μεταξύ καθηγητή και φοιτητών. Προγράμματα αλλά και υλικοτεχνικός εξοπλισμός για την παρουσίαση διαφανειών του μαθήματος, χρήση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας για την επικοινωνία με τους φοιτητές και όποτε χρειάζεται εξειδικευμένα προγράμματα. Επίσης οργάνωση όλου του πληροφοριακού υλικού του μαθήματος σε πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης για την καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών.

Γραπτή εξέταση – Γραπτή εργασία