Α) Η συγκρότηση και διαφύλαξη των αρχείων. Αναδρομή στην ιστορία και στη διαχρονική εξέλιξη των αρχείων: τα αρχεία στον αρχαίο κόσμο και ιδιαίτερα στην κλασική αρχαιότητα (Αθήνα, Ρώμη), οι διοικητικοί μηχανισμοί της κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και η Αυτοκρατορική Γραμματεία, τα Αρχεία των Μοναστικών Ιδρυμάτων, η Πατριαρχική Γραμματεία, η Παπική Γραμματεία, οι Γραμματείες των κρατών της Δυτικής Ευρώπης, η ίδρυση κρατικών Αρχείων. Αρχεία Χαρτών.

Β) Θεμελιώδεις έννοιες που αφορούν στα Αρχεία και στο Αρχειακό Υλικό. Αρχειακή πληροφορία. Η γένεση, οι λειτουργίες και ο κύκλος ζωής του εγγράφου. Γνησιότητα, πλαστότητα, νόθευση εγγράφου. Ηλεκτρονικό έγγραφο. Αρχειακό υπόστρωμα. Αρχειακός δεσμός. Αρχειακή μονάδα. Αρχειακό υλικό σύμμεικτο. Φορέας παραγωγής και φορέας διαχείρισης. Ο κύκλος ζωής των Αρχείων της Διοίκησης. Αρχές της προέλευσης και της αδιάσπαστης φύλαξης. Φορέας παραγωγής, φορέας προέλευσης, φορέας διαχείρισης. Αρχεία ιδιωτών. Συλλογές ιδιωτών. Τα «Νέα» Αρχεία.

• Στόχος του μαθήματος είναι η παροχή γνώσης για το ζωτικό ρόλο των Αρχείων, ως πρωτογενών πηγών έρευνας και τη διαχρονική σημασία και τις χρήσεις τους, καθώς και τη σταδιακή εξοικείωση του με βασικούς αρχειονομικούς όρους και έννοιες.
• Με την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών στο μάθημα ο φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να κατέχει τις απαραίτητες γνώσεις α) για την ιστορία και την εξέλιξη των αρχείων ανά τον κόσμο και β) για την έννοια του αρχείου και του αρχειακού υλικού, την αρχειακή ορολογία, που θα αποτελέσουν τη βάση για την περαιτέρω ειδικότερη επιστημονική κατάρτισή του.

1η εβδομάδα: Εισαγωγή: Αρχείο, Αρχειονομία, Αρχειονόμος. Ορισμοί. Τα Αρχεία στους προκλασικούς χρόνους.

2η εβδομάδα: Τα Αρχεία στους κλασικούς χρόνους. Επιγραφές, Πάπυροι, Μητρώον, Πρυτανείον, Tabularium, Scrinia.

3η εβδομάδα: Τα αρχεία στους βυζαντινούς χρόνους. Φορείς παραγωγής και διαχείρισης αρχείων. Νομοθετική και εκτελεστική λειτουργία. Κεντρική διοίκηση. Αυτοκρατορική Γραμματεία. Περιφερειακή διοίκηση. Δικαστική λειτουργία.

4η εβδομάδα: Πατριαρχική Γραμματεία. Χαρτοφυλάκιον. Πατριαρχική Σύνοδος. Αρχεία Επισκοπών και Μονών. Φορείς παραγωγής και διαχείρισης αρχείων δημοσίου ενδιαφέροντος (Ιδιωτικές και συμβολαιογραφικές πράξεις)

5η εβδομάδα: Η ίδρυση κρατικών αρχείων. Αρχεία των κρατών της Ευρώπης, Παπική Γραμματεία, αρχεία Χαρτών.

6η εβδομάδα: Έγγραφο. Αρχές, έννοιες, ορισμοί. Είδη εγγράφων. Η γένεση, οι λειτουργίες, οι εξωγενείς και ενδογενείς παράγοντες  του εγγράφου.

7η εβδομάδα: Διακρίσεις αρμοδιότητας, γνησιότητα, πλαστότητα, νόθευση εγγράφου.

8η εβδομάδα: Το έγγραφο σε ηλεκτρονικό υπόστρωμα εγγραφής. Ηλεκτρονικό έγγραφο.

9η εβδομάδα: Οι ηλικίες και οι σημασίες-αξίες του εγγράφου ο κύκλος ζωής των εγγράφων.

10η εβδομάδα: Αρχείο. Αρχές, έννοιες, ορισμοί. Βασικές διακρίσεις αρχείων. Αρχειακός δεσμός, αρχειακή μονάδα, αρχειακό υλικό (σύμμεικτο). 

11η εβδομάδα: Αρχές της προέλευσης και της αδιάσπαστης φύλαξης.  Φορέας Παραγωγής, φορέας προέλευσης, φορέας διαχείρισης.

12η εβδομάδα: Αρχεία ιδιωτών. Συλλογές ιδιωτών. Έννοιες –Τυπολογία.

13η εβδομάδα: Τα «Νέα» αρχεία. Χαρτογραφικά αρχεία, Οπτικοακουστικά αρχεία.

• Μαριάννα Κολυβά, «Αρχειονομία. Φορείς παραγωγής αρχείων. Ιστορική αναδρομή», εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα , πρώτη έκδοση 2008, τρίτη έκδοση 2015.
• Μαριάννα Κολυβά, «Εγχειρίδιο αρχειονομίας», εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, πρώτη έκδοση 2011, δεύτερη έκδοση 2016.
• Judith Ellis (επιμέλεια): «Η διαχείριση των αρχείων», Ελληνική Αρχειακή Εταιρία τυπωθήτω-Γιώργος Δάρδανος», Αθήνα 2000.
• Νικόλαος Τωμαδάκης, «Περί αρχείων εν Ελλάδι και της αρχειακής υπηρεσίας», Δελτίο Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, τ. 11, 1956.
• E. Posner, “Archives in the Ancient World”, Σικάγο, 2003.
• J. Favier, “Les Archives”, Παρίσι, 2001
• M. Brocius, “Ancient Archives and Archival Traditions. Concepts of Record-Keeping in the Ancient World», Οξφόρδη, 2003.
• Gracy II, David B., «Archives begin at “a” but where do they end?», Αρχειακά Νέα της Ελληνικής Αρχειακής Εταιρείας, τ. 23/Δεκέμβριος 2006, Αθήνα.
• Robert-Henri Bautier, «Τα Αρχεία», Encyclopédie de la Pléiade, Ιστορία και μέθοδοί της, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1987, τ. Γ', 213.

Πρόσωπο με πρόσωπο

Για την βελτίωση και προαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας γίνεται χρήση νέων τεχνολογιών για την παράδοση του μαθήματος με σκοπό την καλύτερη κατανόηση της ύλης αλλά και την διάδραση μεταξύ καθηγητή και φοιτητών. Προγράμματα αλλά και υλικοτεχνικός εξοπλισμός για την παρουσίαση διαφανειών του μαθήματος, χρήση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας για την επικοινωνία με τους φοιτητές και όποτε χρειάζεται εξειδικευμένα προγράμματα.

Γραπτές εξετάσεις στην ελληνική συνήθως ερωτήσεις ανάπτυξης, ή πολλαπλής επιλογής.