Εκδοτική Βιομηχανία και Πληροφόρηση

Στις θεματικές του μαθήματος εντάσσονται η δομή και λειτουργία της εκδοτικής βιομηχανίας, οι αλλαγές στην εκδοτική βιομηχανία διεθνώς και στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δεκαετίες, οι εξαγορές και συγχωνεύσεις των εκδοτικών οίκων με την συνεπακόλουθη παντοδυναμία των διεθνών εκδοτικών ομίλων, η εξέλιξη της εκδοτικής αλυσίδας και ο επαναπροσδιορισμός των ρόλων στην εκδοτική δραστηριότητα, η εκδοτική αλυσίδα ως πληροφοριακή αλυσίδα αξίας, τα νέα εκδοτικά και  επιχειρηματικά  μοντέλα, η επίδραση των νέων τεχνολογιών της πληροφόρησης και της επικοινωνίας στην παραγωγή / διακίνηση / διάθεση / προώθηση / διαφήμιση του βιβλίου,  οι κοινότητες αναγνωστών, η πληροφοριακή συμπεριφορά των αναγνωστών, η διαδραστικότητα, η αισθητική του βιβλίου, ο ρόλος της πληροφόρησης στον εκδοτικό οίκο, η εξέλιξη των βιβλιοπωλείων και η κατηγοριοποίησή τους, η διαμόρφωση της εκδοτικής πολιτικής, οι στρατηγικές προώθησης/προβολής των τίτλων, ο ρόλος της οπτικής πληροφορίας.  

Επαρκή γνώση του χώρου των εκδοτικών σπουδών σήμερα

Το περιεχόμενο του μαθήματος συνοψίζεται ως ακολούθως: 

1η Εβδομάδα: Εισαγωγή. Το βιβλίο ως υλικό και άυλο αντικείμενο. Τα κεφάλαια της εκδοτικής βιομηχανίας. Η εκδοτική αλυσίδα: εμπλεκόμενοι, μεταβολές. Η εκδοτική αλυσίδα ως αλυσίδα αξίας. Αλλαγές κατά τις τελευταίες δεκαετίες

2^η Εβδομάδα: Κατηγοριοποίηση των εκδοτικών οίκων.  Ο ρόλος της πληροφορίας στην εκδοτική δραστηριότητα και εκδοτική αλυσίδα. Προκλήσεις, δυνατότητες, προβλήματα στη σημερινή εκδοτική δραστηριότητα διεθνώς (μεγάλες εκδοτικές αγορές). Αναβάθμιση του ρόλου του αναγνώστη. Η επίδραση των τεχνολογιών της πληροφόρησης και της επικοινωνίας.

3^η εβδομάδα: Οργάνωση του εκδοτικού οίκοι. Τμηματοποίηση. Νέα τμήματα. Έρευνες και τάσεις. Διαμόρφωση καταλόγου. Κριτήρια επιλογής κειμένου. Εκδοτική Επιτροπή.

4^η εβδομάδα: Ο ρόλος του εκδοτικού τμήματος. Αρμοδιότητες, καθήκοντα, ρόλος του επιμελητή εκδόσεων διεθνώς και στην Ελλάδα. Διαφορές ανάμεσα σε μικρές και μεγάλες αγορές, σε μικρούς και μεγάλους εκδοτικούς οίκους.

5^η εβδομάδα: Εκδοτικές σειρές: ιστορία, διαμόρφωση, γνωρίσματα, οφέλη, λειτουργία. Δημοσίευση σε συνέχειες. Bestsellers και longsellers. Προκλήσεις και τάσεις.

6η Εβδομάδα: Προώθηση – προβολή των τίτλων. Διαφήμιση. Στρατηγικές προώθησης των εκδοτικών οίκων. Ο ρόλος των βιβλιοπωλείων. Παραδοσιακές/διαχρονικές και «νέες» μέθοδοι και στρατηγικές. Ο ρόλος των νέων τεχνολογιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Discoverability.  

7^η Εβδομάδα:  Βιβλιοπωλεία στην μετά COVID εποχή: ανεξάρτητα – αλυσίδες, συμβατικά – ηλεκτρονικά. Τάσεις, εξελίξεις, προβληματισμοί και γνωρίσματα στην Ελλάδα και διεθνώς.

8^η Εβδομάδα: Το αισθητικό κεφάλαιο στην εκδοτική βιομηχανία. Η αισθητική του βιβλίου: διαμόρφωση και εξέλιξη. Τυπολογία της σελίδας. Εξώφυλλο. Τάσεις και γνωρίσματα σήμερα. 

9^η εβδομάδα: Παιδικό βιβλίο και εικονογράφηση. Το παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα. Ο ρόλος της οπτικής πληροφορίας και οπτικής επικοινωνίας. Διάλεξη προσκεκλημένης ομιλήτριας.

10^η εβδομάδα: Συμμετοχή – εμπλοκή του αναγνώστη (Reader engagement – reader participation). Διαδικτυακές κοινότητες αναγνωστών. Λέσχες ανάγνωσης. Διαδραστικότητα – επικοινωνία. 

11η εβδομάδα: Αξίες και στόχοι της εκδοτικής βιομηχανίας. Διαμόρφωση εκδοτικής πολιτικής. Παγκοσμιοποίηση. Διαδραστικότητα. Συνδυασμός των μέσων. Νέες μορφές βιβλίου. Νέα εκδοτικά μοντέλα. Αυτοέκδοση.

12^η εβδομάδα: Ελληνική εκδοτική βιομηχανία: Τάσεις, γνωρίσματα. Δομή και λειτουργία του εκδοτικού οίκου. Ο ρόλος του εκδότη και του επιμελητή. Επίδραση της οικονομικής κρίσης, των τεχνολογιών της πληροφορίας, της πανδημίας στην εκδοτική δομή και δραστηριότητα. Εκδοτική παραγωγή

13^η εβδομάδα: Συζήτηση, προβληματισμοί, επανάληψη, προτάσεις για μελλοντική έρευνα

- Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

Αξελός, Λουκάς (2008), Εκδοτική δραστηριότητα και κίνηση των ιδεών στην Ελλάδα. Μια κριτική προσέγγιση της εκδοτικής δραστηριότητας στα χρόνια 1960-1981, β’  έκδοση συμπληρωμένη, Αθήνα: Στοχαστής.

Banou, Christina (2017), Re-inventing the Book. Challenges from the Past for the Publishing Industry, foreword by Angus Phillips, Cambridge – Oxford: Elsevier - Chandos Publishing.

Barron, Dennis (2009), A Better Pencil. Readers, Writers and the Digital Revolution, Oxford: Oxford University Press

Baverstock, Alison (2012), “Are Publishers Born or Made?”, Logos, 23 (1), p. 30-37.

Baverstock, Alison (1993), Are Books Different? Marketing in the Book Trade, London: Kogan Page.

__ (2004), How to Market Books, London: Kogan Press.

Bellaguire de, Eric (2004), British book Publishing as a Business since the 1960’s, London: The British Library.

Blocklehurst, Hannah & Watson, Kerry (2015). The Printmaker’s Art. A Guide to the Processes used by the Artists from the Renaissance to the Present Day. Edinburgh: National Galleries of Scotland.

Bolter, David Jay (2006), Οι μεταμορφώσεις της γραφής. Υπολογιστές, υπερκείμενο και αναμορφώσεις της τυπογραφίας, μτφρ. Δημήτρης Ντούνας, Αθήνα: Μεταίχμιο. 

Borsuk, Amatanth (2018), The Book, The MIT Press.

Canty, Nick (2012). “The Experience of First time Novelists in the United Kingdom”, Publishing Research Quarterly. 28, 218-235.

Carolan, S. & Evain, C.  (2013), “Self-Publishing: Opportunities and Threats in a New Age of Mass Culture”, Publishing Research Quarterly, 29, 285-300.

Cerf, Bennett (1977), At Random. The Reminiscences of Bennett Cerf, with an introduction by Christopher Cerf, New York: Random House Trade Paperbacks.

Clark, Giles & Phillips, Angus (2014), Inside Book Publishing, fifth  edition, London and New York: Routledge.

Crisweel, J.  & Canty, Nick (2014), “Deconstructing Social Media: An Analysis of Twitter and Facebook Use in the Publishing Industry”, Publishing Research Quarterly, 30 (4), p. 352-376. http://link.springer.com/article/10.1007/s12109-014-9376-1

Δαρδανός, Γιώργος (2010), Σελίδες στην οθόνη ή σε χαρτί (Το μέλλον της ανάγνωσης), Αθήνα: Gutenberg.

Darnton, Robert (2009), The Case for Books. Past, Present and Future, New York: Public Affairs.

Davies, Gill (2004), Book Commissioning and Acquisition, second ed., London & New York: Routledge.

      Epstein Jason (2001), Book Business. Publishing. Past, Present and Future, New York – London: W. W. Norton & Company. 

Εσενόζ, Ζαν (2003), Ζερόμ Λεντόν, μετ. Νίκος Παναγιωτόπουλος, Αθήνα: Πόλις.

Feather, John (2006), A History of British Publishing, second edition, London & New York: Routledge.

Greco, A. – Milliot, J. – Wharton, R. (2013) The Book Publishing Industry, third edition, New York & London: Routledge

Howard, Nicole (2009), The Book. The Life Story of a Technology, Baltimore: The Hopkins University Press.

Κάπος, Παναγιώτης (2023), Το οικοσύστημα της εκδοτικής βιομηχανίας βιβλίου τον 21ο αιώνα. Ψηφιακή μετάβαση και η ελληνική περίπτωση (2009-2019), Αθήνα: Εκδόσεις Ι. Σιδέρη.

Καραϊτίδη, Εύα (2002), «Οι προοπτικές ενός παλαιού εκδότη: από την οικογενειακή παράδοση στη «βιομηχανική» κατασκοπεία;», στο Εκδοτικά Προβλήματα και Απορίες. Πρακτικά συνεδρίου στη Μνήμη Γ. Π. Σαββίδη. Αθήνα, 16-17 Ιουνίου 2000, Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, σ. 32-37.

Καρακατσούλη, Άννα (2011), Στη χώρα των βιβλίων. Η εκδοτική ιστορία του Βιβλιοπωλείου της Εστίας. 1885-2010, Αθήνα: Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων.

Καρύδη, Χρυσή (2002), «Ένας μικρός εκδοτικός οίκος», στο Εκδοτικά Προβλήματα και Απορίες. Πρακτικά συνεδρίου στη Μνήμη Γ. Π. Σαββίδη. Αθήνα, 16-17 Ιουνίου 2000, Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, σ. 27-31.

Κάσδαγλης, Ε. Χ. (2004), «Ο ρόλος του επιμελητή στη γλωσσική και επιστημονική επιμέλεια», στο Σκαλαθύρματα , Αθήνα: ΜΙΕΤ, σ. 25-33. 

Kist, Joost (2008), New Thinking for 21st Century Publishers. Emerging Patterns and evolving stratagems, Oxford: Chandos Publishing.

Kovac, M. et al (2019), “What is a book?”, Publishing Research Quarterly, 35, 313-326.

Kovac, Miha (2008), Never mind the web. Here comes the book, Oxford: Chandos Publishing.

Laing, Audrey (2017), “Authors Using Social Media: Layers of Identity and the Online Author Community”, Publishing Research Quarterly, 33, 254-267, available at https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs12109-017-9524-5.pdf 

Laing, A. -  Royle, J. (2013), «Bookselling Online: An Examination of Consume Behavioural Patterns», Publishing Research Quarterly, 29, 110-129

Λέανδρος, Νίκος (2008), Επιχειρηματικές στρατηγικές και βιομηχανία των μέσων, Αθήνα: Καστανιώτης.  

Lewis, Jeremy (2005), Penguin Special. The Life and Times of Ellen Lane, London: Viking (Penguin).

Μακρυνικόλα, Νινέττα επιμ. (2004), Το Χρονικό του Κέδρου, 1954-2004, Αθήνα: Κέδρος.

Μασπερό, Φρανσουά (2005), Οι μέλισσες και η σφήκα, μετ. Δ. Φίλιας, Αθήνα: Εκδόσεις Σόκολη.

Μαστορίδης, Κλήμης (1988), Θέματα αναπαραγωγής και εκτύπωσης, Θεσσαλονίκη: Τυποφιλία

Matthews, Nicole – Moody, Nickianne (2007), Judging a Book by its Cover. Fans, Publishers, Designers, and the Marketing of Fiction, London: Ashgate Publications.

 McLean, Ruari (2000), The Thames and Hudson Manual of Typography, London: Thames & Hudson.

Μεταξύ γραφής και ανάγνωσης. Κείμενα για την επιμέλεια, Αθήνα: Σύλλογος Μεταφραστών – Επιμελητών – Διορθωτών.

MacLuhan, M. (1997). Understanding Media. The Extensions of Man, fifth printing. Cambridge Massachusetts – London: MIT Press.  [ed. pr. 1964, first MIT Press edition 1994].

Miller, Rebecca (2007), Reluctant Capitalista. Bookselling and the Culture of Consumption, Chicago & London: The University of Chicago Press.  

Mondadori, Mimma (1985), Una tipografia in Paradiso, Milano: Mondadori.

Μπάνου, Χριστίνα (2022), Μέσα από τον καθρέφτη. Οι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι σε κρίσιμη καμπή. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση

Μπάνου, Χριστίνα (2012), To επόμενο βήμα του Γουτεμβέργιου: οι εκδοτικοί οίκοι στην Ελλάδα στις αρχές του 21^ου αιώνα, Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.

Mπάνου, Χριστίνα (2014), «Επιβίωση και αναβίωση τακτικών προβολής του βιβλίου: η περίπτωση των αγγελιών και συνδρομών», Θησαυρίσματα, 43, σ. 511-526.

Μπάνου, Χριστίνα (2008), Διαχρονικά Γνωρίσματα της Εκδοτικής βιομηχανίας στον Δυτικό Πολιτισμό, Αθήνα: Κότινος.

Μπασαντής, Διαμαντής (1993), Βιβλίο και επικοινωνία, Αθήνα: Οδυσσέας.

Νικολαϊδου, Εμμανουέλα (2005), Βιβλιοπωλείο Ελευθερουδάκη. Άνθρωποι, βιβλία, μία ιστορία, Αθήνα: Εκδόσεις Ελευθερουδάκη.

Ο κύκλος του βιβλίου. Ο συγγραφέας, ο επιμελητής – τυπογράφος, ο εκδότης, ο κριτικός, ο αναγνώστης, Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας Σχολής Μωραϊτη, σ. 21- 29.

Παπαγεωργίου, Γεωργία –Μιτσοτάκη, Κλαίρη (2002), Κείμενα 1969 – 1989. Μια στιγμή στην τυπογραφία, Αθήνα.

Παυλίδης, Γεώργιος & Λέανδρος Νίκος επιστ. επιμ. (2000), Νέες τεχνολογίες, Ηλεκτρονικό Εμπόριο και Βιβλίο, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη – ΕΚΕΒΙ.

Πετσόπουλος, Σταύρος (1999), Με μια τρελή σοδειά. Εκδόσεις Άγρα – 20 χρόνια. Ομιλία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Απρίλιος 1999, Αθήνα: Άγρα.

Πετσόπουλος, Σταύρος (2002), «Εκδίδοντας τον Ανδρέα Εμπειρίκο», στο Εκδοτικά Προβλήματα και Απορίες. Πρακτικά συνεδρίου στη Μνήμη Γ. Π. Σαββίδη. Αθήνα, 16-17 Ιουνίου 2000, Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, σ. 38-45.

Phillips, Angus & Kovac, Miha (2022), Is This a Book?, Cambridge: Cambridge University Press.

Phillips, Angus (2014), Turning the Page: The Evolution of the Book, New York:  Routledge

 ‘’, (2004), “Where is the Value in Publishing? The Internet and the Publishing Value Chain”, The International Journal of the Book., vol. 2, p. 241-245.

Rickets, Rita ed. (2002), Adventurers All. Tales of Blackwellians of Books, Bookmen, And Reading and Writing Folk, Oxford: Blackwell’s.

Schiffrin, Andre (2011), Οι λέξεις και το χρήμα, μτφρ. Άρης Λασκαράτος, Αθήνα: Αιώρα

Schiffrin, Andre (1999), Εκδόσεις χωρίς εκδότες, μετ. Κίττυ Ξενάκη, Αθήνα: Πόλις. 

Schiffrin, Andre (2001), The Business of Books. How International Conglomerates Took Over Publishing and Changed the Way We Read, London – New York: Verso.

Striphas, Ted (2009), The Late Age of Print. Everyday book culture from consumerism to control, New York - Chichester, West Sussex: University of Columbia Press.

Sutherland, John (2007), Bestsellers. A Very short Introduction, Oxford : Oxford University Press. 

Thompson, John B. (2021), Book Wars. The Digital Revolution in Publishing, Cambridge: Polity Press.

Thompson, John B. (2017), Οι έμποροι της κουλτούρας. Η εκδοτική βιομηχανία του 21ου αιώνα, μτφρ. Π. Χατζηγεωργίου – Λ. Αναγνωστόπουλος- Α. Ηλιόπουλος, επιστ. επιμ. Α. Καρακατσούλη, Αθήνα: Εκδόσεις Πεδίο. [Μerchants of Culture. The Publishing Business in the Twenty-First Century, Cambridge: Polity Press, 2010].

 ‘’, (2005), Books in the Digital Age. The Transformation of Academic and Higher Education Publishing in Britain and the United States, Cambridge: Polity Press.

Τσοκόπουλος, Βάσιας (1998), Περιπέτειες του βιβλίου στην Ελλάδα. 1880-1940. Ένα ανθολόγιο, Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Βιβλίου.

Τσοκόπουλος, Βάσιας, Ιστορία της έκδοσης στην Ελλάδα 1830-1974: Μια επισκόπηση, Αθήνα; Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, διαθέσιμο στο  http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=node&cnode=596

UNESCO (1993), Successful Bookselling. A management training course. Book House Training Centre, Paris: UNESCO Publishing. 

Χατζιώτης, Κώστας (2001), Βιβλιοπωλεία και εκδοτικοί οίκοι της Αθήνας, τ. Α΄- Β΄, Αθήνα.

- Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Publishing Research Quarterly, http://link.springer.com/journal/12109

International Journal of the Book, http://booksandpublishing.com/publications/journal/about-the-journal  

Logos, http://www.brill.com/logos

Journal of Scholarly Publishing, http://www.utpjournals.press/loi/jsp

Book History   https://muse.jhu.edu/journal/23 

Ελληνικό περιοδικό: Ηυφέν

Συνδυασμός εξ αποστάσεως σύγχρονης εκπαίδευσης με δια ζώσης διδασκαλία.

Δια ζώσης/ ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ (ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ): 2 διαλέξεις ανά εξάμηνο.

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση (χρήση σύγχρονης πλατφόρμας ZOOM & ασύγχρονης πλατφόρμας Opencourses): 11 διαλέξεις 

Υποστήριξη διδασκαλίας/μαθησιακής διαδικασίας μέσω της πλατφόρμας ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης Open courses του Ιονίου Πανεπιστημίου  (χώρος εγγράφων, ανακοινώσεις, ανάρτηση σημειώσεων και αρχείων, ομάδες χρηστών, online εργασίες μαθήματος, ανταλλαγή αρχείων κ.ό.κ.) & Πλατφόρμα Zoom για τη σύγχρονη διδασκαλία και την επικοινωνία με τους /τις φοιτητές/τριες.

Χρήση προγράμματος γλωσσικής επεξεργασίας Turnitin για τον έλεγχο ομοιότητας κειμένων κατά την εκπόνηση και αξιολόγηση εργασιών και ασκήσεων μαθήματος.

Χρήση ψηφιακών βάσεων δεδομένων και ευρετηρίων αναζήτησης και ανάκτησης της επιστημονικής πληροφορίας μέσω HEAL-Link.

Ατομική, απαλλακτική γραπτή εργασία. Παρουσίαση εργασίας στην εξεταστική περίοδο

Κριτήρια-οδηγίες: Οδηγίες για την εργασία (δομή εργασίας, μεθοδολογία, δήλωση θέματος εργασίας, παράδοση εργασίας, παρουσίαση εργασίας, κριτήρια αξιολόγησης) υπάρχουν σε ειδικό αρχείο αναρτημένο στην πλατφόρμα opencourses του Ιονίου Παν/μίου, στο μάθημα.

Στο τρίτο μάθημα αφιερώνεται μια ώρα για την εκπόνηση των εργασιών και την επιλογή του θέματος και καθ΄ όλη τη διάρκεια του εξαμήνου υπάρχει επικοινωνία με τους φοιτητές για την εκπόνηση της εργασίας, καθώς και για απορίες που τυχόν έχουν